คุณแม่ท่านหนึ่งปรารภว่า อยากเลิกนมแม่ อยากเลิกปั๊มนม เพราะว่ามีปัญหาลูกติดแม่มากเกินไป จนแม่เหนื่อยมาก

คำตอบ : พวกเราคงเคยเห็นเด็กกินนมผง แต่ติดแม่มาก งอแง ไม่เอาคนอื่นเลย ต้องแม่คนเดียวเท่านั้น และก็มีเด็กกินนมแม่จน 7 ขวบ ไม่งอแง ไม่มีปัญหาในการเข้ากับคนอื่น พูดจารู้เรื่อง มีเหตุมีผล เด็ก 2 คนนี้เป็นแบบนี้เพราะอะไร ไม่ใช่เพราะกินนมอะไร แต่เป็นเพราะลักษณะการเลี้ยงดู และ พื้นอารมณ์นิสัยของเด็ก ซึ่งไม่ได้หมายถึงเด็กที่ติดแม่จะเป็นเด็กที่ นิสัยไม่ดี แต่อาจเป็นเด็กที่มีพื้นอารมณ์มุ่งมั่นมาก ประกอบกับคุณแม่อาจไม่ได้ฝึกวินัยลูกจริงจังมาก่อน ยอมตามใจลูก เวลาลูกร้องไห้ก็ยอมทุกอย่างเพื่อให้ลูกหยุดร้องไห้

ดังนั้นวิธีแก้ไข จึงควรฝึกวินัยลูก ไม่ตามใจ ถ้าลูกร้องไห้ ก็ต้องยอมให้ร้อง ไม่กินนมแม่พร่ำเพรื่อ ให้กินเป็นเวลา ถ้ายังไม่ถึงเวลา ก็ชวนเล่น ทำกิจกรรมอื่นๆ เช่น ชวนเล่นสนุกๆ ที่สำคัญ คือ คนในครอบครัวควรช่วยกันดูแลลูกด้วย อย่าโยนภาระให้คุณแม่คนเดียว ต้องหากลยุทธวิธี และ ใช้ฝีมือในการทำให้ลูกติดใจคุณพ่อ ป้าหมอรู้จักเด็กกินนมแม่ถึง 7 ขวบ ถามว่าติดใครระหว่างพ่อกับแม่ เด็กตอบว่าติดคุณพ่อมากกว่า เพราะว่าอยู่กับพ่อแล้ว พ่อมีอะไรให้ทำสนุกๆได้ตลอดเวลา

และที่ป้าหมออยากเตือนก็คือ หากคุณแม่คิดว่า หย่านมแม่แล้ว เราจะเหนื่อยน้อยลง อาจไม่เป็นความจริง เพราะถ้าลูกยังไม่ได้รับการฝึกวินัย ก็ยังงอแงเหมือนเดิม ร้องไห้ตื๊อคุณแม่มากเหมือนเดิม ไม่เอาคนอื่นเหมือนเดิม แถมอาจป่วยบ่อยๆเพราะภูมิต้านทานลดลง เราอาจเหนื่อยกว่าเดิมก็เป็นได้

เหตุผลที่ดีในการหย่านมแม่ คือ แม่อยากเลิก หรือ ลูกอยากเลิก เพราะว่า “ไม่มีงานเลี้ยงใดไม่เลิกรา” ทุกสิ่งทุกอย่างต้องมีจุดยุติ คุณแม่ที่ให้นมลูกมาเป็นระยะเวลานานๆ บางคน 6 เดือน บ้าง 1-2 ปี บ้างมากกว่า 2 ปี ทุกท่านต้องเผชิญกับสถานการณ์อันลำบากใจอีกครั้งตอนที่ต้องหยุดให้นมลูก โดยเฉพาะคุณแม่ที่เลี้ยงลูกเอง อยู่กับลูกตลอดเวลา อาจเผชิญกับการเจ็บปวดใจทั้งแม่และลูก ร้องไห้กันทั้งแม่และลูก ลูกร้องเพราะอยากดูด แม่ร้องเพราะสงสารลูกและปวดนมด้วย

แต่บางคนลูกเลิกดูดไปเอง ทั้งที่แม่ยังไม่อยากเลิก อาจเป็นเพราะลูกเริ่มทานข้าวมากขึ้น ชอบทานข้าวมากกว่า พอดูดนมแม่น้อยลง น้ำนมก็สร้างน้อยลง เมื่อดูดแล้วอาจรู้สึกว่าไหลช้าก็เลยขี้เกียจดูดต่อ หรือห่วงเล่น หรือติดใจการดูดจากขวดมากกว่าเพราะไหลเร็วทันใจดี ในกรณีนี้แม่บางคนยังอยากให้ลูกได้คุณค่าจากนมแม่อยู่ ก็ให้ใช้วิธีปั๊มใส่ขวดให้ดูดได้ ส่วนใหญ่พอค่อยๆปั๊มห่างๆ จากทุก 3 ชม.เป็น 4-5-6 ชม. ปริมาณน้ำนมก็จะค่อยๆแห้งหายไปเอง แม่จะไม่มีอาการเจ็บปวดทรมานจากการคัดตึงเต้านม

ถ้าจำเป็นต้องเลิก ขอให้จากกันด้วยดี พูดกับลูกดีๆ หากิจกรรมที่มีความสุขทำทดแทน พยายามพาวิ่งเล่นนอกบ้าน จะได้เหนื่อยๆ เวลาเข้านอนซึ่งปกติต้องดูดนมแม่ จะได้เหนื่อยแล้วหลับเองได้ง่ายขึ้น และอดทนการร้องไห้อย่างที่สุดของลูก ซึ่งเป็นเรื่องปกติ และธรรมชาติ จะไม่ทำให้ลูกเสียสุขภาพจิตแต่อย่างใด อย่าใช้วิธีทาบอระเพ็ดเพราะจะทำให้เขารู้สึกไม่ดีกับสิ่งที่เคยทำให้เขามี ความสุขมาก่อน

ส่วนใหญ่หากเลิกให้นมหลังอายุ 1 ปี แม่มักไม่ค่อยมีปัญหาคัดเต้ามากจนอักเสบมีไข้ขึ้น เพราะเด็กทานข้าวเป็นอาหารหลักแล้ว ดูดนมแม่เป็นอาหารเสริม หรือดูดเล่นแก้เหงา แก้เศร้า แก้เจ็บ หรือดูดเพื่อให้หลับ ยกเว้นบางคนที่ยังดูดนมแม่ค่อนข้างบ่อย หากหยุดทันทีทันใดแม่อาจมีปัญหาเจ็บเต้านมมาก ควรใช้วิธีค่อยๆลดมื้อลงจากวันละ 4-5 ครั้ง เป็น 3-2 ครั้ง ภายใน 1-2 สัปดาห์ แล้วเหลือ 1 ครั้งในสัปดาห์ต่อไป มื้อก่อนนอน เก็บไว้สุดท้าย เพราะใช้เป็นตัวกล่อมให้เข้านอน

ให้ใช้วิธีเบี่ยงเบนความสนใจเมื่อถึงเวลาประจำที่จะต้องดูดนม หาของเล่น หรือเล่นเกมส์ หาของว่างมาให้ทานแทนแก้หิว บางคนเลิกได้เพราะแม่ต้องไปทำงานต่างจังหวัด ไม่เจอกัน 1 สัปดาห์ ลูกก็ลืมพอดี 2-3 วันแรกที่ไม่มีแม่ อาจร้องไห้มากหน่อย นอนยากหน่อย แต่เขาจะปรับตัวได้ค่ะ ส่วนตัวแม่ถ้าหยุดทันทีทันใด ไม่ใช่แบบค่อยเป็นค่อยไป อาจต้องทานยาลดน้ำนมเพื่อลดอาการปวดเต้านม ชื่อ parlodel 1 เม็ด 2-3 เวลา/วัน แต่มีผลข้างเคียง ปวดหัวคลื่นไส้อาเจียน ทานยาพาราเซตามอลแก้ปวด ประคบเย็นบ่อยๆ ใส่ยกทรงให้คับกว่าปกติ ถ้าปวดมากทนไม่ไหวอาจบีบนมออกได้เล็กน้อยพอให้หายปวด

ตอนป้าหมอให้ลูกคนโตเลิกดูดเต้า ประมาณสองขวบกว่า เวลาเขาอยากดูดจะเดินมาแล้วพูด เอามมๆ (พูดไม่ชัด) หมอจะบอกลูกว่า นมหมดแล้ว หนูหิวหนูดูดขวดไหม (ลูกดูดขวดได้อยู่แล้ว เพราะหมอกลับมาทำงานตั้งแต่ตอน 1 เดือน) เขาก็จะร้องไห้ ตื๊อจะขอดูดให้ได้ หมอก็ชวนไปเดินเล่นบ้าง เที่ยวนอกบ้านบ้างให้เพลิน ให้ทานข้าว ทานของว่างให้อิ่มๆ ตอนจะนอนก็เป็นอีกเวลาที่ทรมานพอสมควร ก็จะใช้วิธีอุ้มให้นอน ร้องเพลงกล่อมวนไปวนมาหลายเที่ยว กว่าจะยอมหลับได้ แต่ทำต่อเนื่อง 3-4 วัน ลูกก็ไม่ตื๊ออีก พอผ่านไปซัก 2 อาทิตย์แกล้งแหย่ลูกว่ากลับมาดูดนมแม่ไหม เขากลับมาลองดูแต่อมไว้เฉยๆ ดูดไม่เป็นแล้วค่ะ (แหม.. ช่างลืมง่ายดาย ทีตอนนั้นร้องจะเป็นจะตาย)